Bugün ki yazımda barajların kısımları hakkında bilgi vereceğim. Kısımlarından önce barajın ne olduğunu ve amaçlarını bilmemizin daha doğru olacağını düşünüyorum. ?

Barajlar, eski zamanlardan beri insanlığın su ihtiyacını karşılamak ve tarımsal alanların sulanması gibi temel ihtiyaçlardan dolayı inşa edilen su yapılarıdır. Genellikle dağların arasına, nehir sularının yolunu keserek arkasında göl oluşturmak amacıyla inşa edilirler.

Barajlar;

-Hidroelektrik enerji elde etmek

-İçme suyu temin etmek

-Suları belirli bir bölgede toplayarak taşkınları önlemek

-Atık depolamak

-Ulaşım, balıkçılık ve turizmi sağlamak

-Tarım faaliyetleri ve sulama ihtiyacını karşılamak için kullanılırlar.

Bir baraj bir veya birden fazla amaçlı kullanılabilir.

Barajların Kısımları:

• Abatman: Barajın üstüne inşa edildiği vadinin yamaçlarıdır.

• Kret (Barajın Tepesi): Baraj ve göletlerin en üst kotunda bulunan akarsu yatağına dik, baraj gövde eksenine paralel platformlara denilir. Kret üzerinde yürünebilir ve araç hareket edebilir.
• Baraj Gövdesi: Vadiyi kapatarak baraj gölü oluşumunu sağlar. Beton veya dolgu malzemesinden (toprak veya kaya) inşa edilen sabit bir yapıdır.
• Memba: Suyun baraja geldiği kısımdır.
• Mansap: Suyun gidiş yönü kısmında kalan, suyun barajdan çıktığı taraftır.

• Baraj Gölü: Baraj gövdesinin arkasında suyun depolandığı bölgedir.

• Ölü Hacim: Akarsu tabanı ve en düşük dipsavak tabanı arasında kalan ve barajın ekonomik ömrü boyunca sediment ile dolması beklenen boşaltılamayan hacimdir.

• Su Alma Yapısı: Baraj gölündeki suyu bir veya birden fazla seviyeden alan yapıdır.

• Dipsavak: Gerektiğinde baraj gölünde ölüm hacim üzerinde bulunan suyu boşaltmak, dolu savak debisini azaltmak ve akarsu mansabına bırakılacak suyu iletmek amacıyla yapılan yapıdır.

• Dolusavak: Barajın memba kısmında maksimum su seviyesini aşan suyun alınıp mansap kısmına güvenle bırakılması için yapılan yapılardır. Dolusavaklar, genelde baraj gövdesinin üzerinde, barajın bir veya iki yanında, tabanda, yamaç içinde veya rezervuarda olabilirler. Üstten aşmalı, üstten kapaklı, yandan çevirmeli ve kuyu tipi gibi çeşitleri vardır.

• Enerji Kırıcı Havuz: Dolusavaktan gelen suyun enerjisini kırıp barajdan emniyetli bir şekilde uzaklaştırılmasını sağlayan yapıdır.

• Derivasyon (Çevirme) Tüneli: Baraj yapımı esnasında inşaat alanında suyun olması istenmez. Suyu uzaklaştırmak ve yönünü değiştirmek için yapılan açık veya kapalı iletim yapılarıdır.

• Batardo: Ana gövdesinin inşaatını kolaylaştırmak, su tutmadan önce gelen akarsuyun yönünü değiştirmek ve derive etmek yani  akarsuyun çevirme tüneline girmesine yardımcı olmak ve su tutulduktan sonra ise olası taşkınlarda gelen suyun ilk enerjisini kırarak taşkın suyunun ve enerjisinin direkt ana yapıya vurmasını engellemek için yapılan yapıdır.

• Galeriler: Baraj gövdesi içinde baraj eksenine paralel, dik ve eğik olarak yerleştirilen galeriler sızıntıları kontrol etmek, drene etmek veya önlemek için enjeksiyon yapmak için yapılır.