Beton Ve Betonarme Borular

İller Bankası A.Ş. projelerinde kullanılan beton ve betonarme borular “Buhar Ve Su Kürlü, Dairesel Kesitli, Beton / Betonarme Boru Ve Bağlanti Parçalari Özel Şartnamesi”nde belirtilen hükümleri taşımaktadır. Bu şartname; İller Bankasınca yaptırılmakta olan altyapı inşaatlarında kullanılan ve temel kullanımı; kanalizasyon, yağmur ve yüzey sularını genellikle toprak altı boru hatlarında cazibeli şekilde veya bazı durumlarda düşük basınç yükü altında iletmek olan, birbiri ile esnek olarak birleştirilen (birimlere entegre veya ayrı yuvarlak contalar vasıtasıyla) donatısız, donatılı, buhar kürlü, muflu veya lamba zıvanalı, dairesel kesitli, beton veya betonarme borular ve bağlantı parçalarının;

• Boyutlarını,
• Yapım şekillerini,
• Yapım malzemelerini,
• Performans özelliklerini (tepe yükü dayanımlarını, boyuna eğilme momenti dayanımlarını, su sızdırmazlığı değerlerini, su emme değerlerini) kapsar .

Beton, Betonarme boru ve bağlantı parçalarının temin edileceği (Banka yüklenicisi tarafından kurulan veya Banka yüklenicisinin boru temin edeceği) fabrika, bu şartnamedeki özellikleri içeren TS 821 EN 1916 (Mart-2005) “Beton Borular Ve Bağlantı Parçaları – Donatışız, Çelik Lifli ve Donatılı” standardını almış olmalıdır. Ayrıca bu fabrikada, TS 3830 (Nisan 1983) “Beton Boru Yapım Kuralları” standardına uygun üretim yapılmalıdır .

İller Bankası A.Ş. kanalizasyon şebekelerinde kullanılan beton/betonarme borular kesitlerine ve conta birleşimine göre farklı boyutlarda üretilirler.

İller Bankası A.Ş. kanalizasyon şebekelerinde kullanılan beton/betonarme borular kesitlerine ve conta birleşimine göre farklı boyutlarda üretilirler.

Boru kesitlerine göre;

· Muflu

· Lamba zıvanalı

Conta birleşimine göre;

· Entegre contalı

· Yuvarlak contalı olarak sınıflandırılırlar.

Not: Beton borular iç çaplarına göre adlandırılırlar.

İller Bankası A.Ş. denetiminde yürütülen atık su şebeke inşaatlarında kullanılan boru/baca elemanları çoğunlukla beton malzemelerden oluşmaktadır. Atık su şebekelerinin değişik kimyasal etkilere maruz kaldığı düşünüldüğünde bu durum beton/betonarme malzeme özelliklerinin belirli standart değerlere sahip olması gerekliliğini doğurmaktadır. İller Bankası A.Ş. Yönetim Kurulunun 14.05.2009 tarih ve 17/217 sayılı kararı ile yürürlüğe alınan “ Beton/Betonarme Boru ve Bağlantı Parçaları Özel Şartnamesi” nde İlbank A.Ş. yapım işlerinde kullanılacak beton/betonarme malzemelerin taşıması gereken özellikler detaylı bir şekilde verilmiştir. Bu bölümde beton/betonarme malzemelerin genel özellikleri “ Beton/Betonarme Boru ve Bağlantı Parçaları Özel Şartnamesi” doğrultusunda anlatılmıştır.

1)SIZDIRMAZLIK TESTİ

Boru birleşimleri entegre conta (kendinden conta) veya yuvarlak conta ile yapılmalı ve su sızdırmaz olmalıdır. Birleşimin, izin verilen toleransların en olumsuz bileşim dikkate alındığında, Birleşim yeri, contaya/contalara bağlı olarak oluşan basıncın neden olacağı kuvvetlere ve 50 kPa değerindeki (0,5 bar veya yaklaşık 5 metrelik su sütunu değerindeki) hidrostatik iç basınca dayanmalıdır.

0,5 barlık iç basınç altında yapılan sızdırmazlık deneyinde ıslatılan boru iç yüzeyinin her m2 ‘si için boru anma çapına karşılık gelen ilave su miktarları Çizelge 3.7 ve Çizelge 3.8’ de verilmiştir.

Çizelge 3.7

Çizelge 3.7. Beton borulara ait her m2 iç yüzey başına izin verilen ilave su miktarı

Çizelge 3.8

Çizelge 3.8. Betonarme borulara ait her m2 iç yüzey başına izin verilen ilave su miktarı

2)TEPE BASINÇ YÜKÜ TESTİ

Boru numuneleri üzerinde tepe basıncı yükü deneyi uygulandığında bulunacak kırılma yükleri, Çizelge 3.9 , Çizelge                               3.10 , Çizelge 3.11 ve Çizelge 3.12’de gösterilen değerlerden az olmama şartını sağlamalıdır.

Basınç Yükü Testi

A-Lastik contalı beton borular için:

Çizelge 3.9. Lastik contalı beton borularda tepe basınç yükü deneyi için en küçük kırılma yükleri ve dayanım sınıfları.

Çizelge 3.9

B-Lastik contalı betonarme borular için: Çizelge 3.10. Lastik contalı betonarme borularda tepe basınç yükü deneyi için en küçük kırılma yükleri ve dayanım sınıfları .

Çizelge 3.10

C-Entegre contalı beton borular için: Çizelge 3.11. Entegre contalı beton borularda tepe basınç yükü deneyi için en küçük kırılma yükleri .

Çizelge 3.11

D-Entegre contalı betonarme borular için: Çizelge 3.12. Entegre contalı betonarme borularda tepe basınç yükü deneyi için en küçük kırılma yükleri

Not-1:Deneylerde, yükün hesaplanmasında borunun gövde uzunluğu dikkate alınır.

Not-2:Su sızdırmazlık ve tepe basıncı mukavemet deneylerinde kullanılacak numune minimum 28 saat su içerisinde bekletilmelidir.

3) Sertleşmiş beton numunesi üzerinden standart basınç  deneyi

Standart Basınç Deneyi

parsel bacası taban elemanı, parsel bacası 50 lik gövde elemanı, parsel bacası 50 lik gövde elemanı, muayene baca taban elemanı, prefabrik konik elemanı, prefabrik 60 lık gövde bileziği, prefabrik 35 lik gövde bileziği, boyun bileziği gibi muayene  ve parsel teşkil edilecek prefabrik elemanlardan karot alınmalıdır.

KAYNAKÇA:

Umut KARADAĞ uzmanlık tezi (İller Bankası Kanalizasyon Yapılarda Meydana Gelen Asit Hücumu Ve Engellenmesi.)

Faruk YUCAL  ve Batuhan Taha TAN Hazırlanmıştır…