Hasanpaşa Gazhanesi’nin Dönüşümü

24.01.2022

245

1892’de İstanbul’un Anadolu yakasında bulunan Kadıköy’e gaz tedariki için inşa edilmiş, 101 yıl boyunca şehrin aydınlatma ve yakıt ihtiyacını karşılamış ancak 1993’de doğal gazın gelmesiyle işlevini yitirmiştir. Türkiye’nin en önemli endüstriyel kültür miraslarından biri olan Hasanpaşa Gazhanesi, üretimin durmasıyla türünün son örneği olarak kaderine terk edilmişti. Gazometreleri sökülüp satıldı, hurda deposu ve çöplük haline getirildi. Farklı dönemlerde kömür deposu, otobüs garajı, İETT deposu olarak kullanıldı. 1994’de kalan parçaları da sökülmek üzereyken, SİT alanı ilan edilerek koruma altına alındı.

Proje, 2000 yılında alanın belgelenmesiyle başladı. Ana restorasyon yaklaşımı, binaların yanı sıra tüm endüstriyel tesislerin yerinde korunmasıydı. Alana ilişkin ayrıntılı bir tarihsel analiz, müdahale kararlarına rehberlik etti.

Proje, sadece yakın çevresinin değil, metropol İstanbul’un tamamının hizmetinde olan, kültür-sanat odaklı bir ‘’Yaşam alanı’’ konseptiyle yeniden tasarlandı ve 9 Temmuz 2021 de kullanıma açıldı .32 bin metrekarelik yapılar topluluğunu bu sürecinde, Müze Gazhane mimari proje müellifleri Afife Batur, Gülsün Tanyeli, Yıldız Salman, Deniz Aslan ve Feridun Çılı ile birlikte Gazhane Çevre Gönüllülerinin mücadelesinin çok önemli bir yeri var. Binaların 20’si yeniden işlevlendirildi, mevcut olmayan iki gazometre, orijinal alanın mekan bütünlüğünü korumak için çağdaş malzemelerle görsel olarak yeniden inşa edildi.

Sitenin yeni işlevleri arasında müze, çocuklar için eğitim tesisleri, sanatçılar için atölyeler ve galeriler, kütüphane, çok amaçlı oditoryum, sanal performans merkezi, teras, restoranlar ve kafeler, yeraltı otoparkı ve idari alanlar yer aldı. Uzun bir unutulmuşluk, belirsizlik ve nihayet inşaat döneminden sonra İstanbul’un en önemli sanayi anıtlarından biri yeniden açıldı. Şimdi Müze Gazhane olarak yeniden canlanan Hasanpaşa Gazhanesi, Temmuz 2021’de ilk kez halkı karşıladı.