İnşaat Terimleri Sözlüğü

Özge Çabuk

Blog Şantiye/Ofis Teknoloji

02.08.2021

4.214

Merhabalar..

Bu yazımda sizlere temel inşaat terimlerinin bazılarını ingilizce karşılıklarıyla birlikte paylaşmak istiyorum.

Şimdiden keyifli okumalar 🙂

İNŞAAT MÜHENDİSİ (CIVIL ENGINEER) = Bir yapının tüm hesap – kitap işlerini yapan kişidir. İnşaat malzemesi ve tekniğini bir araya getiren kişidir. Yapıların, plan ve proje denetimiyle ilgilenir.
ŞANTİYE (CONSTRUCTION AREA)= Şantiye, inşaat işinin yapıldığı, teknik malzeme ve inşaat çalışanlarının bulunduğu mekana denir.
ŞANTİYE ŞEFİ (BUILDING MANAGER)= Şantiyenin denetlenmesinden sorumlu mimar veya mühendis şantiye şefi görevini üstlenir.
YAPI YÖNETMELİĞİ (BUILDING CODE)= Yapı ve inşa çalışmalarının daha düzenli bir şekilde yürütülmesini sağlayan yönetmeliktir.
DEPREM YÖNETMELİĞİ (SEISMIC BUILDING CODE)= Deprem yönetmeliği, yapıların depreme dayanıklı bir şekilde yapılmasını sağlayan kurallar çerçevesidir.
BARET ( SAFETY HELMET)= İşçilerin başlarına giydikleri, metal veya plastikten yapılmış koruyucu başlık.
BETON (CONCRETE)= Beton; çakıl, kum gibi agrega denilen maddelerin bir bağlayıcı madde ve su ile birleştirilmesinden meydana gelen inşaat yapıtaşıdır.
ÇİMENTO (CEMENT)= Çimento, esas olarak, doğal kalker taşları ve kil karışımının yüksek sıcaklıkta ısıtıldıktan sonra öğütülmesi ile elde edilen hidrolik bir bağlayıcı malzeme olarak tanımlanır.
GROBETON (BLINDING CONCRETE)= Dayanıklılığın (mukavemetin) önemli olmadığı dolgu, tesviye ve temel altı betonu olarak kullanılan betondur. Grobeton, kaba, düşük dozlu demirsiz betondur.
MASTARLAMA/PERDAHLAMA (FLOATING)= Betonun yüzeyini bitirme, düzeltme, düz hale getirme işlemine mastarlama denir. Yeterli uzunlukta, düz bir ahşap vasıtasıyla beton yavaşça kesme hareketi yapılarak, bir taraftan diğer tarafa doğru hareket ettirilir.
AGREGA (AGGREGATE)= Betonun hammaddelerini oluşturan kum ve çakıl karışımıdır.
DONATI (REBAR)= Donatı, betonarme elemanı oluşturan iki asli unsurdan biridir. Beton basınca karşı çok iyi çalışan bir malzeme olmasına rağmen çekme dayanımı çok düşüktür. Çekme bölgesindeki gerilmeleri karşılamak üzere, bu bölgeye çelik çubuklar yerleştirilir.
KALIP (FORMWORK)= Betonun mimari ve statik açıdan gerekli formu almasını sağlayan ve beton yeterli dayanım kazanıncaya kadar onu taşıyan yardımcı yapı elemanlarına kalıp denir.
TEMEL (FOUNDATION)= Bir yapının sağlam zemine oturtulan ve yapıdan gelen yükleri zemine aktaran bölümüdür.
ADERANS (ADHESION)= Betonun yapışma özelliğidir. Beton ve donatı arasında sağlanan yapışmadır.
DİLATASYON (DILATION)=Dilatasyon; genleşme, büzülme, farklı oturma deprem gibi binayı dışarıdan etkileyebilecek hareketlerin yapıya verebileceği zararı engellemek için yapılır. Büyük kütleli yapılardaki farklı bloklar arasında bırakılan boşluğa dilatasyon denir.
DAYANIKLILIK (DURABILITY)= Beton veya betonarme yapının zaman içinde özelliklerini kaybetmemesidir.
KOROZYON (CORROSION)= Paslanma olarak bilinen korozyon, maddenin fiziksel ve kimyasal olarak aşınması; ardından buna bağlı kütle kaybetmesidir. Örn: demirin paslanması
POROZİTE (POROZITE)= Gözeneklilik (porozite) kayacın boşluklarının toplam hacmine oranıdır.
PRİZ (SOCKET)= Çimento ve alçı gibi bağlayıcı maddelerin su ile karıştırılıp bir hamur haline geldikten bir süre sonra yapısındaki suyu kaybederek ( kimyasal birleşim, buharlaşma vb.) katılaşmasıdır.
SEGREGASYON (SEGRAGATION)= Beton içindeki malzemelerin birbirinden ayrışması ve beton içindeki bütünlük özelliğini kaybetmesidir.
APLİKASYON (APPLICATION)= Proje aşaması bitirilmiş, zemin etüdleri yapılmış ve statik projesi hazırlanmış bir yapının ilgili arsa üzerinde yerinin belirlenmesi ve yapının arsaya yerleştirilmesi işlemin, planın zemine uygulanmasına denir.
ATAŞMAN (ATACHMENT)= İnşaat işlerinde, teknik ofis literatüründe, hakedişe, metraja, teklife, rapora, maile vb. dokümantasyona ‘’ATAŞMAN’’ denir.
METRAJ (QUANTITY TAKE-OFF)= Metraj, gerçekleştirilen ya da planlanan bir işin, kullanılan ya da kullanılacak malzemenin miktarını belirlemek için yapılan ölçümler, hesaplar ve işlemlerdir.
HAKEDİŞ RAPORU (CERTIFICATE OF PAYMENT)= Hakediş raporu, yüklenici konumundaki firma kapsamında sözleşme dahilinde gerçekleştirilen işlerin karşılığı olarak gösterilen bir belgedir.
ASMOLEN (ASMOLEN)= Tavan ya da zemini kirişe dönüştüren; yapı içindeki kiriş görünümü kirliliğini ortadan kaldırmayı amaçlayan döşeme şeklinin adıdır.
PERDE DUVAR (BEARING WALL)= Perde duvarlar, plandaki kalınlıkları boylarına göre oldukça büyük olan düşey taşıyıcı elemanlar olup görevleri döşemelerden ve kirişlerden aldıkları yatay ve düşey yükleri zemine aktarmak ve özellikle deprem ve rüzgar gibi yanal yükler etkisinde yapıların yatay ötelenmesini sınırlamaktır.
YAPI (STRUCTURE)= Barınmak ya da başka amaçlarla kullanılmak için yapılmış her türlü mimarlık yapıtı”, “yapılmakta olan konut, yol, köprü gibi şey, yapım işi”
FORE KAZIK (BORED PILE)= Fore kazık sistemleri sağlam olmayan zeminlerde kullanılmakta olan bir yapı zemin işlemleridir.
İSTİNAT DUVARI (RETAINING WALL)= İstinat duvarı, arkasında kalan zemin hacmini tutmak amacıyla yapılan bir tutma yapısıdır. Sıklıkla derin kazılarda ve şevlerin stabilitesini tahkik etmek için inşa edilir.
KÜR (CURE)= Betonun priz (kuruma) süresi ve dayanım kazanması aşamasında su kaybı ve hava etkisinden korunmasına kür denir.
LENTO (LINTEL)= Kapı, pencere gibi açıklıkların üst başlarına konan ve ağırlıkları taşıması için ahşap, çelik, beton gibi malzemelerden meydana gelen kirişe lento denir.
MOLOZ (SCREE)= Moloz, her türlü inşaat yapısının yıkılmasıyla oluşan inşaat çöpü.
RÖTRE (SHRINKAGE)= Betonun su kaybederek ya da sıcaklık farklılıklarından dolayı çatlamasıdır. Bir inşaat riskidir.
BLOKAJ (BLOCKAGE)= Grobeton altına dökülen mıcır ya da kırılmış moloz parçalarından oluşmuş en az 15 santimetre kalındığında dökülen, su yalıtımına karşı alınan bir önlemdir. Bu önlem işlemi genel olarak su yalıtımı sistemlerinde kullanılmaktadır. Aynı zamanda inşaat yapımı sırasında kazılan toprak engebeli bir yapıya sahip olup, tamamen düzgün, pürüzsüz halde bulunmamasından kaynaklı, temeli düzlemek için de yapılır.
NİVELMAN (LEVELLING)= Nivelman, noktalar arasındaki yükseklik farkını belirlemek amacıyla doğrudan ya da dolaylı olarak düşey mesafeleri ölçme işlemleridir.
TUĞLA (BRICK)= Tuğla, harç ile birbirine tutturularak duvar inşasında kullanılan, pişmiş veya kurutulmuş kil bazlı topraktan elde edilen yapı malzemesidir.
KAZI (EXCAVATION)= Temel zemini üzerindeki toprağın, kazılarak alınması işlemine kazı işleri denir.
TASARIM (DESIGN)= Tasarım bir planın, bir nesnenin ya da bir inşa süreci içinde (mimarî çizimler, mühendislik çizimleri, iş süreci vb.) meydana getirilmesine denir.
DENGE (EQUILIBRIUM)= Hareketsiz bir cisim üzerine etki yapan kuvvetlerin, o cisimde bir devim meydana getirmemeleri veya devimli bir cismi etkileyen kuvvetlerin o cismin yörüngesini ve hızını değiştirmemeleri hali.
KONTRPLAK (PLYWOOD)= Kontrplak, yoğun olarak inşaat sektöründe kullanilan bir orman ürünüdür. Suya dayanıklılığı ve yüksek mukavemeti bu sektör için önemlidir. Özellikle beton kalıplarının hazırlanmasında kullanılır.
PAYANDA (BUTTRESS)= Düşey bir taşıyıcıyı, binayı ya da tekneyi gerek dengede tutabilmek gerek devrilmesini, çökmesini ya da kaymasını engellemek amacıyla kullanılan ahşap ya da betondan göğüsleyici dayanak.
DRENAJ (DRAINAGE)= Su kaynağının doğal veya yapay yollarla bölgeden uzaklaştırma işlemidir.
ÇİÇEKLENME (EFFLORESCENCE)=Çiçeklenme, gözenekli malzemelerin yüzeyinde çözülebilir tuzların birikmesidir. İçiriğinde çözünmüş tuz içeren suyun buharlaşması sonucu cephe yüzeyinde oluşan beyaz ve ince, sisli bir tuz çökelmesi olan çiçeklenme ‘Tuzların kristalleşmesi’ olarak da bilinmektedir. Bu kristalleşme, cephelerin estetik görünüşünün yanı sıra malzemelerin bütünlüğünü ve dayanıklılığını da olumsuz yönde etkilemektedir.