TÜRKİYE’NİN EN YÜKSEK 10 BARAJI
1.YUSUFELİ BARAJI VE HES /ARTVİN (275 METRE)
Yusufeli Barajı, Artvin İli’nin yaklaşık 40 km güneybatısında ve Çoruh Nehri üzerindeki Yusufeli İlçesinin 10 km akış aşağısında yer almaktadır. Yusufeli Barajı yapımı 26 Şubat 2013 tarihinde başladı. Henüz yapım aşamasında olan Yusufeli Barajı tamamlandığında 275 metre yüksekliği ile Türkiye’nin en yüksek, çift eğrilikli beton kemer baraj tipinde ise dünyanın üçüncü yüksek barajı olacaktır. Gövde yüksekliği 100 katlı bir gökdelene eş değer olacak Yusufeli Barajı’nda, Artvin’den Edirne’ye 13 metre platform genişliğinde beton yol veya 120 metrekarelik 60 bin adet konutun inşa edilebileceği 4 milyon m3 beton kullanılacak. Yusufeli Barajı ve HES’in toplam su depolama hacmi yaklaşık 2,2 milyar m3, planlanan kurulu gücü ise 558 MW’dur. 2,5 milyar liraya mal olması planlanan projeyle günlük 3 milyon TL elektrik enerjisi geliri elde edilecek. Yıllık yaklaşık 1 milyar 150 milyon liralık ülke ekonomisine katkı sağlaması bekleniyor. Türkiye’nin kendi öz kaynakları ile tamamı Türk mühendisleri tarafından inşa edilen baraj projesinde yaklaşık 3 bin kişi vardiyalı 24 saat süreyle çalışıyor.
Barajın proje karakteristikleri;
Tipi : Çift Eğrilikli Beton Kemer
Kret Kotu : 715 m
Kret Uzunluğu : 490 m
Talvegden Yüksekliği : 220 m
Temelden Yüksekliği : 275 m
Gövde Hacmi : 2.831.729 m3
Ünite Sayısı : 3 adet
Türbin Tipi : Düşey Eksenli Francis
Toplam Kurulu Güç : 558 MW
Yıllık Enerji Üretimi : 1 817 GWh
2.DERİNER BARAJI VE HES / ARTVİN (249 METRE)
Deriner Barajı ve HES, Doğu Karadeniz Bölgesinde Çoruh Nehri üzerinde ve Artvin il merkezini Erzurum il merkezine bağlayan devlet karayolu üzerindeki köprünün 5 km menbasındadır. 1998 yılında başlanan ve adını ülkemizin ilk atom mühendisi İbrahim Deriner’den alan dev projede, 2012 Şubat ayı itibarı ile su tutmaya başlanmıştır. Sahip olduğu 249 metre gövde yüksekliği ile şuan Türkiye’nin en yüksek (Yusufeli Barajı tamamlandıktan sonra Türkiye’nin en yüksek 2. Barajı olacaktır.) ,dünyanın 6. yüksek barajıdır. Beton kemer gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 3.400.000 m3 ’dür. Baraj 670 MW’luk güçle yılda 2.118 GWh’lık enerji üretim kapasitesine sahiptir. 1 milyar 330 milyon Amerikan Dolarına mal olan barajda 1 milyar 970 milyon m³ su depolanacaktır.
Barajın proje karakteristikleri;
Tipi : Çift Eğrilikli Beton Kemer Baraj
Kret Kotu : 397 m
Talvegden Yüksekliği : 202 m
Temelden Yüksekliği : 253 m
Kret Genişliği : 12,00 – 18,00 m
Temel Genişliği : 55,00 m
Gövde Betonu : 3.500.000 m3
Derivasyon Tüneli : 898,14 m
Derivasyon Kapasitesi : 1.804 m3/s
Dolusavak Tipi :Üstten Aşmalı 2 ad. ve Orifis 8 ad.
Üstten Aşmalı Dolusavak Kapasitesi : 2.250 m3/s
Orifis Dolusavak Kapasitesi : 7.000 m3/s
Maks. Su Kotu : 395 m
Santral Tipi : Yer altı santrali
Enerji tünel tipi çapı : Dairesel çelik kaplamalı, 9,00 m
Ünite sayısı : 4 Adet
Türbin tipi : Düşey eksenli Francis
Kurulu Güç : 670 MW
Toplam Enerji : 2.117,75 Gwh/yıl
3.ERMENEK BARAJI VE HES / KARAMAN ( 218 METRE)
Ermenek Barajı, Karaman ilinin Ermenek ilçesinde, Göksu Irmağı üzerinde yer almaktadır. Barajın inşasına 2002 yılında başlanmış, 10 Ağustos 2009 günü su tutulmaya başlamıştır. Beton Kemer gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 272.000 m³’dür. Ermenek Barajı 218 m yüksekliği ile Türkiye’nin 3. en yüksek barajıdır. Ermenek HES, 306,5 MW kurulu güce ve 1 milyar 47 milyon kWh üretim kapasitesine sahiptir. Barajın toplam maliyeti 2014 yılı fiyatı ile 2.800.000.000 TL’dir. Toplam 4,5 milyar metreküp biriktirme hacmi olan barajda bugüne kadar 5 milyar kWh elektrik enerjisi üretildi. Bu üretim de ülke ekonomisine 1,5 milyar lira katkı sağladı.
Barajın proje karakteristikleri;
Gövde Tipi : Çift Eğrilikli İnce Beton Kemer
Kret Kotu : 700 m
Kret Uzunluğu : 123 m
Talvegten Gövde Yüksekliği : 210 m
Temelden Gövde Yüksekliği : 218 m
Dolgu Hacmi : 303.000 m³
Depolama Hacmi : 4,583 milyar m³
Kullanım Maksadı : Enerji
Kurulu Gücü : 306,50 MW
Yıllık Enerji Üretimi : 1 milyar 47 milyon kWh
Türbin Sayısı : 2 + 2 adet
4.KEBAN BARAJI VE HES/ ELAZIĞ (210 METRE)
Keban Barajı, Elazığ ilinin Keban ilçesinde, Fırat Nehri üzerinde, 1965-1975 yılları arasında inşa edilmiş olan elektrik enerjisi üretimi amaçlı barajdır. Beton ağırlık ve kaya dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 16.679.000 m³’dür. Akarsu yatağından yüksekliği 210 m olan baraj Türkiye’nin 4. en yüksek barajıdır. Normal su kotunda göl hacmi 31.000,00 hm³ normal su kotunda göl alanı 675,00 km²’dir. Keban Baraj Gölü bu özellikleriyle Türkiye’nin Atatürk Barajı’nın gölünden sonra en büyük yapay gölüdür. Doğal göllerle bir arada sıralandığında Van Gölü, Tuz Gölü ve Atatürk Baraj Gölü’nün ardından 4. sırada yer almaktadır. 1.330 MW kurulu gücü ile Türkiye’nin 10. Elazığ’ın ise en büyük enerji santralidir. Tesis ayrıca Türkiye’nin 3. büyük Hidroelektrik Santrali’dir. Keban Barajı ve HES ortalama 5.746.343.601 kWh elektrik üretimi ile 1.736.055 kişinin günlük hayatında ihtiyaç duyduğu (konut, sanayi, metro ulaşımı, resmi daire, çevre aydınlatması gibi) tüm elektrik enerjisi ihtiyacını karşılayabilir. Türk mühendisliğinin ortaya koyduğu ilk dev baraj olup, gururu ve alnının akıdır.
Barajın proje karakteristikleri;
Gövde Dolgu Tipi : Beton Ağırlık Kaya Dolgu
Gövde Hacmi : 16,679X106 m³
Yükseklik : 210 m
Normal Su Kotunda Göl Hacmi : 31.000 hm³
Normal Su Kotunda Göl Alanı : 675 km²
Güç Kapasitesi : 1.330 MW
Yıllık Üretim : 5.746.343.601 kWh
5.BERKE BARAJI VE HES / OSMANİYE (201 METRE)
Berke Barajı, Osmaniye’nin Düziçi İlçesinde Düldül Dağı eteklerinde, Ceyhan Nehri üzerinde, enerji üretmek amacıyla 1995-1999 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır. Beton kemer gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 735.000 m³, akarsu yatağından yüksekliği 201 m ile Türkiye’nin 5. en yüksek barajıdır. Normal su kotunda göl hacmi 427 hm³, normal su kotunda göl alanı 7,8 km²’dir. Baraj 510 MW güç ile yıllık 1.672 GWh’lik elektrik enerjisi üretmektedir. Berke Barajı, 1995-1999 yılları arasında 900 milyon $ mal oldu. 8 Eylül 2001’de su tutulmaya başlanan, 16 Mart 2002’de resmî açılışı yapılan baraj, açıldığında 201 metre yüksekliğiyle Türkiye’nin birinci, dünyanın 16. en yüksek beton barajıydı.
Barajın proje karakteristikleri;
Gövde Tipi : Çift Eğrilikli Beton Kemer
Temelden Yüksekliği : 201 m
Kret uzunluğu : 270 m
Barajın temeldeki genişliği : 27,5 m
Kret genişliği : 4,6 m
Toplam Beton hacmi : 735.000 m3
Ünite Sayısı : 3 adet
Türbin Tipi : Düşey Eksenli Francis
Ünite Gücü : 170 MW
Kurulu güç : 510 MW
Toplam enerji : 1 668,85 GWh / yıl
6.ALTINKAYA BARAJI VE HES / SAMSUN ( 195 METRE)
Altınkaya Barajı, Kızılırmak üzerine Samsun’un Bafra, Sinop’un Durağan ilçeleri arasında uzanan enerji üretmek amacıyla 1980-1988 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır. Kaya gövde dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 15.920.000 m³’dür. Akarsu yatağından yüksekliği 195 m olan baraj Türkiye’nin 6. en yüksek barajıdır. Normal su kotunda göl hacmi 5.763 hm³, normal su kotunda göl alanı 118,31 km²’dir. Baraj 700 MW güç ile yıllık 1.632 GWh’lik enerji üretmektedir.
Barajın proje karakteristikleri;
Gövde Tipi : Kaya Dolgu
Kret uzunluğu : 634 m
Kret genişliği : 15 m
Kret kotu : 195 m
Dolu Savak : Radyal kapaklı şüt ve enerji havuzlu,
Kapak adet : 6 adet (13.30 m x 15.50 m)
Proje feyezan akımı : 11.800 m³/sn.
Enerji Tüneli uzunluğu : 624 m (2 adet, 274 m + 350 m)
Enerji Tüneli çapı : 9.80 m
Santral Tipi : Yarı açık
Türbin Tipi : Düşey Akslı Francis
Hafriyat : 22.000.000 m³
Dolgu hacmi : 16.000.000 m³
Beton : 550.000 m³
Grouting : 20.000 m³
Santral kapasitesi : 4 x 175 MW = 700 MW
Toplam enerji : 1.632 GWh /yıl
7.BOYABAT BARAJI VE HES / SİNOP ( 195 METRE)
Boyabat Barajı ve HES, Kızılırmak nehrinin Karadeniz kıyısına paralel kıyıya en yakın ikinci sıradağlardan Ilgaz’ı yarıp geçtiği yerde inşa edilmiş enerji amaçlı ve beton ağırlık tipi bir barajdır. Boyabat Barajının 1958 yılında yapımına başlanmış, sonrasında ise yapımı durmuştur. Doğuş İnşaat ve AŞ’nin ana yüklenici firma olarak baraj yapım ihalesini alması ile inşaat çalışmaları 2008’de yeniden başlamıştır. 48 aylık bir süre sonunda tamamlan baraj 2012 yılı sonuna doğru kullanıma alınmıştır. Barajın gövde hacmi 2.300.000 m³’dür. Temelden yüksekliği 195 m olan baraj Türkiye’nin 7. en yüksek barajıdır. 513 MW kurulu güce ve yılda 1.5 milyar kWh kapasiteye sahip olan Boyabat Hidroelektrik Santrali, ülke enerji ihtiyacının %5 kadarını sağlamaktadır.710 milyon dolara mal olan yatırım, Türkiye’de özel sektörün sahip olduğu en büyük baraj ve HES’dir.
Barajın proje karakteristikleri;
Gövde Tipi : Beton Ağırlık Baraj
Kret Kotu : 335 m
Kret Uzunluğu : 262 m
Talvegden Yüksekliği : 150 m
Temelden Yüksekliği : 195 m
Beton Hacmi : 2.3 x 106 m3
Göl Alanı : 65,4 km² (330 m kotunda)
Maksimum Su Seviyesi : 330 m
Toplam Göl Hacmi : 3557 x 106 m³ (330 m kotunda)
Ünite Sayısı : 3 adet
Türbin Tipi : Düşey Eksenli Francis
Ünite Kurulu Gücü : 176 MW
Toplam Kurulu Güç : 528 MW
Yıllık Enerji Üretimi : 1.500 x106 kWh
8.OYMAPINAR BARAJI / ANTALYA (185 METRE)
Oymapınar Barajı, Antalya’da, Manavgat Nehri üzerinde, elektrik enerjisi üretimi amacı ile 1977-1984 yılları arasında inşa edilmiştir. Beton kemer tipi olan barajın gövde hacmi 575.000 m³’ dür. Temelden yüksekliği 185 m olan baraj Türkiye’nin en yüksek 8. barajıdır. Normal su kotunda göl hacmi 300 hm³, normal su kotunda göl alanı 4,70 km²’dir. Baraj 540 MW güç kapasiteli HES ile yılda 1620 GWh elektrik enerjisi üretimi sağlamaktadır.
Barajın proje karakteristikleri;
Gövde Dolgu Tipi : Beton Kemer
Gövde Hacmi : 575.000 m3
Yükseklik : 185 m
Normal Su Kotunda Göl Hacmi : 300 hm3
Normal Su Kotunda Göl Alanı : 5 km2
Güç Kapasitesi : 540 MW
Yıllık Üretim : 1620 GWh
9.ARTVİN BARAJI VE HES / ARTVİN (180 METRE)
Artvin Barajı ve HES , Artvin’de Çoruh Nehri üzerinde, enerji üretmek amacıyla inşaatına 1 Ocak 2011’de başlanmış olup proje 2015 yılı sonunda devreye girmiş barajımızdır. Çoruh havzası hidroelektrik enerjisi üretim projeleri kapsamında yer alan Artvin barajı ve HES projesi, Çoruh Nehri üzerinde yapımı planlanan 10 adet hidroelektrik santral projesinden biridir. Beton ağırlık tipinde inşa edilen ve temelden yüksekliği 180 m olan baraj Türkiye’nin 9. en yüksek barajıdır. Artvin Barajının toplam depolama hacmi 167 milyon m³ olup; 1 Ekim 2019 tarihi itibarı ile su kotu 499,43 metredir. Kurulu gücü 332 MW olan Artvin Barajı’nın ortalama yıllık enerji üretim miktarı 1026 GWh’tir.
Barajın proje karakteristikleri;
Gövde Tipi : Beton Ağırlık Baraj
Talvegden Yüksekliği : 135 m
Temelden Yüksekliği : 180 m
Ünite Sayısı : 2 adet
Ünite Kurulu Gücü : 176 MW
Toplam Kurulu Güç : 332 MW (2×166 MW)
Yıllık Enerji Üretimi : 1026 GWh
10.HASAN UĞURLU BARAJI VE HES / SAMSUN (175 METRE)
Hasan Uğurlu Barajı ve HES, Samsun ili Ayvacık ilçesinde, Yeşilırmak üzerinde, elektrik enerjisi üretimi amacı ile 1971-1981 yılları arasında inşa edilmiştir. Barajdaki su cebri borularla taşınmamakta, barajın yanındaki dağın içindeki tünelle taşınıp türbinlere çarptırılmaktadır. Baraj, dünyada bu yönüyle tektir. Kil çekirdekli kaya dolgu tipi olan barajın gövde hacmi 9.600.000 m³, normal su kotunda göl hacmi 1.073,75 hm³, normal su kotunda göl alanı 22,66 km²’dir. Baraj akarsu yatağından yüksekliği 175 metre ile Türkiye’nin en yüksek 10. barajıdır. Hasan Uğurlu HES, 5,168,000,000 TL ve 16,280,000,000 Japon Yeni maliyeti ile tamamlanmıştır.
Barajın proje karakteristikleri;
Gövde Dolgu Tipi : Kil Çekirdekli Kaya Dolgu
Gövde Hacmi : 9.6×106 m³,
Yükseklik : 175 m
Kret uzunluğu : 405 m
Normal Su Kotunda Göl Hacmi : 1.073,75 hm³
Normal Su Kotunda Göl Alanı : 22,66 km²
Güç Kapasitesi : 500 MW
Yıllık Üretim : 1217 GWh
KAYNAKÇALAR