Karot Nedir ?

Mevcut yapılardan bir cihaz yardımı ile numune alma işlemidir. Kelime anlamı olarak alınan numune şekli Havuç’ a benzediğinden ötürü İngilizcede’ ki karşılığı ” Carrot ” kelimesinden gelmektedir. Karot cihazı Şekil 1.1 de gösterilmektedir.

Şekil 1.1

Amaç :

Karot numunesinde ki asıl amaç yapı  elemanlarının kapasitesinin ölçülmesi ve hizmet ömrünün tespit edilmesidir.

Karot işlemi hangi durumlarda gereklidir ?

1. Döküm anında taze betondan alınan numunelerin  beklenilen dayanımdan düşük çıkması durumunda
2. Beton üreticisi ve kontrol (yapı denetim) arasındaki ihtilaf durumu
3. Döküm anında taze betondan numune alınamaması
4. Betonda yerleştirme ve kür gibi uygulamaların yeterliliğinin tespit edilmesi
5. Deprem ve yangın gibi durumlardan sonra yapının kontrolü
6. Güçlendirme veya yıkım gibi kararların alınması

Karot İşleminin Avantajları ?

1.  Tek başına sonuç verir.
2. Standart sapması düşüktür.
3. Hata oranı düşüktür.

Karot İşleminin Dezavantajları ?

1. Yapıya zarar verebilir.
2. Tekrar edilemez.
3. Maliyetlidir.

Karot işlemi Yapılırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir ?

1. Karotlar en uygun yerlerden alınmalıdır.
2. İdeal ebatlarda karot alınmalıdır.
3. İstatistiksel analiz için yeterli sayıda ( minimum ) karot alınmalıdır.
4. Tahribatsız deney yöntemleri ile desteklenmelidir.
5. 28 günden  yaşlı betondan numune alınmalıdır.
6. Karot alınan bölge ve numune incelenip kayda alınmalıdır.
7. Karot alınırken tesisata ve beton içerisinde ki donatıya dikkat edilmelidir.
8. Yapıya en az zarar verilmelidir.

Karot Alınacak Yerin Tespiti

• Kolon Üzerinde Karot Yerinin Tespiti

Karot işlemi tahribatlı bir yöntem olduğu için numune alırken çok dikkatli olmamız gerekmektedir. Birleşim noktalarından kaçınılmalı ve  momentin 0  olduğu yerden yani kolonun orta bölgesinden numune alma işlemi gerçekleştirilmelidir. Mevcut kolonun ebatı 30 cm den küçük ise o kolondan numune alınmamalıdır. Detaylı anlatım Şekil 1.2 de gösterilmektedir.

   
Şekil  1.2

• Kiriş Üzerinde Karot Yerinin Tespiti

Mevcut yapıdaki kiriş üzerinden mümkünse numune alınmamalıdır ama alınması gerekiyorsa da , statik hesaplarda betonunun çekmesi ihmal edildiğinden dolayı kirişin alt bölümünden ve  kiriş açıklığının 1/4 kısmından numune alınmalıdır. Kiriş mesnet bölgelerinde ki donatı yoğunluğundan dolayı yapıya zarar vermemek için numunenin boyutunun küçük olması gerekmektedir. Kiriş açıklığının orta bölgesinde moment maksimum olacağı için orta bölgeden kesinlikle kaçınılmalıdır. Detaylı anlatım şekil 1.3 de verilmiştir.

 Şekil 1.3

• Perde Üzerinde Karot Yerinin Tespiti

Perde üzerinden karot alma işleminde perdenin orta bölgesi tercih edilmelidir. Kenar ve köşe bölgelerden kaçınılmalıdır. Detaylı gösterim şekil 1.4 de verilmiştir.

Şekil 1.4

• Döşeme Üzerinde Karot Yerinin Tespiti

Döşemeler geniş yüzeyli ve işçilik vb. kusurlar yönünden riskli elemanlardır. Bakımı iyi yapılmamış ve iyi sıkıştırılmamış döşemelerde dayanım diğer yapı elemanlarına göre daha düşük  çıkabilmektedir. Döşeme kalınlıkları karot için yetersiz olabilmektedir ve bununla birlikte alınan numunenin üst yüzeyinde bakım veya hava şartlarından dolayı zayıf bir tabaka oluşabileceği için, üst yüzey tıraşlanarak dayanım testine hazırlanmalıdır.

Karot Dayanımını Etkileyen Faktörler Nelerdir ?

Karot numunesinin dayayanımı  numunenin çapı ve yüksekliğine, numunenin alındığı yere ve yöne, betonun yaşına, karbonatlaşma durumuna, nem oranına, içinde donatı olup olmama durumuna, kırım hızı gibi durumlara bağlıdır.

Numunenin Deneye Hazırlanması

Karot numunesi görsel olarak incelenir, inceleme esnasında daha çok  agrega türüne, ebatına,  donatı içeriğine, çatlak durumuna, boşluk yapısına dikkat edilmelidir inceleme sonucu uygun çıkan numuneler deneye tabii tutulur. Karot numunesinde ciddi ölçüde çatlak olan yerler ve donatı olan yerler tıraşlanmalıdır. Numunenin kesitine dik doğrultuda donatı içeriyorsa numune deneye tabii tutulmaz, eğer paralel doğrultuda donatı var ise donatı dayanımın düşük çıkmasına neden olacaktır. Mevcut yapıdan alınan numune kırımdan en az 3 gün öncesinden itibaren laboratuvar koşullarında saklanmalı ve kuru bir şekilde deneye tabii tutulmalıdır.

Kaynakça :

 http://www.akcansa.com.tr/docs/20120216160556_karot.pdf

https://www.hilti.com/medias/sys_master/images/hf9/hfc/9530778386462.jpg