Sektörün Öncüleri İle biSohbet’21 / Betonarme Üzerine
Öğrenci ve yeni mezun meslektaşlarımıza her zaman destek olmayı kendine ilke edinen biŞantiye Ailesi olarak 2.sini düzenlediğimiz Sektörün Öncüleri’21 de alanlarında uzman olan değerli konuşmacılarımız ile etkinlik düzenledik. 31.01.2021 Tarihli 1.Oturumda İnşaat Yüksek Mühendisi Cevdet ŞENTÜRK’e Betonarme alanında sorulan soruları ve cevapları sizlerle paylaşmak istedik. Yayının tekrarını biŞantiye Youtube kanalımızdan da izleyebilirsiniz.
Sektörün Öncüleri İle biSohbet’21
1.) Saplama kiriş, kirişten kirişe yapılmaktadır. Peki kolondan kirişe de yapılabilir mi?
Cevap: Kolondan kirişe de olmaktadır. Kolon olmayan her kiriş saplama kiriştir. Kirişten kirişe olduğu zaman basit kiriş olmaktadır. Bizim modellerimize göre en ideali kolonlar sürekli diyoruz ama kirişlerde süreklidir. Bir saplama kiriş yapıldığı zaman boydan boya gitmesi gerekmektedir. Kesmek uygun değildir ama hep mimari zorunluluktan ve görsel kaygıdan dolayı onları yapamamaktayız.
2.) Bir yapının inşaasına başlandıktan sonra fay hattının tespit edilmesi durumunda ne gibi önlemler alınabilir?
Cevap: Dizayn aşamasında fay hattını belirlememiz gerekmektedir. Rijit katı kesip bir sismik izolasyon koyarsanız veya sismik sönümleyici binanıza yerleştirirsiniz. Eğer fayın üzerinde ise yapacak bir şey yoktur ve sönümleyiciler kullanılabilir. Birincisi, çapraz yapan hidrolikler vardır. Bir nevi deprem kuvvetlerini sönümlemektedir. İkincisi de yapıyı kaldırırsınız. Yapılan ve uygulanan bir teknolojidir. Sismik izolasyon dediğimiz çok maliyetlidir. Ama sönümleyici kullanılabilir.
3.) Deprem sonrası yapı incelemesinde binanın hasar tespiti yapılırken nelere dikkat edilmelidir?
Cevap: Özellikle kolon, kiriş ve perdelerdeki çatlakları kontrol etmelisiniz. Çatlak duvar çatlağı mı yoksa kolon çatlağı mı ona bakmanız gerekmektedir. Çatlak boyuna bakmanız gerekmektedir. Donatının gözüküp gözükmediğine bakılır. Donatı gözüküyor ise donatının şekil değiştirip değiştirmediğine bakarsınız.
Duvarlar çatlakları da bizim için çok önemlidir. Tabi ki binanın hareket ettiğini görürüz. Duvarlarda çatlak olmasını istemiyorsak yönetmelikte de bahsedildiği gibi “U” şeklinde kolonlar ile duvarlar arasına genleşebilen bir malzeme koymamız gerekir.
4.) Ultra ses hızı yöntemi ile dayanım testleri hakkında ki veriler ne kadar güvenilirdir?
Cevap: Ultra sesler sadece öngörüdür. Bunlarla hiçbir sonuca varılmaz. Yönetmelikte kesinlikle karot alımının daha güvenilir olduğunu söylemektedir. Test çekici ve ultra ses bize sadece yaklaşımı vermektedir. Beton kalitesini tespit edip öngörü verir ama hesaplara dökmek için uygun değildir.
5.) Geniş açıklık yapmak zorunda olduğumuz durumlarda “makas” uygulaması nasıl olmaktadır?
Cevap: Makas uygulamaları ahşap makas veya çelik makas şeklinde olabilmektedir. Ahşap makaslarda 70 m açıklıkta yapılan kirişler vardır. Çelik makaslarda ise isteğiniz açıklıkta yapabilirsiniz. Ben kaset yaptığım zaman 3-3.5 ile 7-7.5 arasında bir açıklık kullanılırım.
6.) Karot alma hakkında düşünceleriniz nedir? Tahribatlı bir yöntem olduğu söyleniyor. Başka alternatif yöntemlerle aynı tespit yapılamaz mı?
Cevap: Kolonun üçte birlik orta kısmı ve donatıdan uzak kalacak şekilde bir yerden alırsanız çok hasar olmaz. (Momentin en az olan yerleri kolonun üçte birlik orta kısmında olduğu için oradan almaktayız.) Hasar olsa bile genleşen harç ile tamir etmemiz gerekmektedir. En iyi yöntem karottur. Onun dışındaki yöntemler güvenilir değildir. En iyi yaklaşımı ve betonun kalitesini verecek onun yerine kullanacağımız başka metot yoktur.
7.) Bir binayı dizayn ederken yapım-bitim hızını hesaba katıyor muyuz?
Cevap: Normalde bir planlama vardır. Bir yapı inşaa ediyorsunuz konut olarak değil örneğin Çanakkale köprüsü. Maliyetin bir an önce işleyebilmesi söz konusudur. Onun için orda hız çok önemlidir. Bir an önce planlanan sürede bitmesi gerekmektedir. Hızdan ziyade plan çok önemlidir. Süre kısıtlaması yapılırken kalitede düşebilir. İş akışını bozmamak gerekmektedir.
8.) TOKİ konutlarında tünel kalıp sistemi kullanılmaktadır. Tünel kalıp sistemi sizce ekonomik midir? Biz bu sistemi aynı dayanımı çerçeve sistemle de elde edebilir miyiz?
Cevap: Yapıda olmazsa olmaz kurallar vardır. Yeterince dayanımlı, rijit ve sünek olmalıdır.
Tünel kalıpta zaten yapısı gereği bir süneklilik eklenmez. Çok rijit bir yapıdadır. Depremde iyi bir davranış gösterir ama ekonomik değildir. Yapım aşamaları çok maliyetlidir. Tercih edilme sebebi ise; perde yaparken beton ve demir çok kullanılır. Ekonomik olmamaktadır. Burada süre devreye girmektedir.
Tünel kalıp bu sistem ile çok seri bir imalat yapılır. Bittiğinde zaten duvarlarda bitmiş olmaktadır. Brüt beton olduğu için sıvaya da gerek olmamaktadır. Hızlı bir imalata girdiği için tercih edilmektedir yoksa çok ekonomik değildir.
9.) Yapıda kolonların güçlendirilmesi anlamında karbon lifli bantlarla sarmalayarak 45 cm kadar yer değiştirilmeye imkân sağlamaktadır. Buna benzer ne tür malzemeler vardır?
Cevap: Karbon lifli bantlarla sarmalayarak güçlendirme olmamaktadır. Yönetmelikte de bununla ilgili bilgiler vardır. Yer değiştirmenin sınırları vardır. Yapının 45 cm yer değiştirmesine yönetmelik yer vermemektedir. Karbon lif bize kurtarıcı gibi gelmektedir. Karbon lif yapılır ama nasıl, nereye yapıldığı çok önemlidir. Kolonda, kirişte ve perde de tam sargı yapılmazsa onun adı güçlendirme olmamaktadır. İyileştirmeye girmektedir. Bu işin en iyi çözüm yolu bina kalitesiz ise mantolamak ve mutlaka binaya iki yönde perde eklemektir. Biraz rijitleştirilmesi gerekmektedir.
Karbon lif iyileştirmede kullanılır. Güçlendirmede iyi bir çözüm değildir.
10.) Statik hesap programında tüm değerlerin yeşil olması bu binanın tamamen güvenli dememiz için yeterli midir?
Cevap: Kesinlikle değildir. Programı sizin yönetmemiz gerekir. Program sizi yönetirse sorun başlıyor demektir. Programın içeriğini bilmemiz gerekmektedir. Hangi parametreyi verdiniz size ne ürün verdi. Programda 3-5 yıl tecrübe ile olur. Programlar her şeyi hesaplamamaktadır. Programların yapmadığı çok şey vardır.
Bilgilerini bizlerle paylaştığı için İnşaat Yüksek Mühendisi Cevdet ŞENTÜRK hocamıza şükranlarımızı iletiyoruz…
